Net als de lijst van oorzaken is ook de lijst van stress-symptomen lang. Hijgen is een symptoom dat bij stress snel wordt gezien. Maar een hond kan natuurlijk ook hijgen na inspanning of bij warmte. Gapen kan vermoeidheid zijn of een signaal om een ander gerust te stellen. Bij stress zorgt gapen ervoor dat de stress afneemt. De hond stelt zichzelf als het ware gerust. De context waarin je een signaal waarneemt is dus belangrijk om het goed te kunnen duiden. Geoefende waarnemers zullen ook verschillen zien in het hijgen of het gapen.
Zoals de ene persoon nagels zal gaan bijten in spannende situaties, zal een ander misschien rusteloos op en neer gaan lopen. Bij honden is dat precies zo: gaat de een meteen blaffen, een andere hond zal eerder onder de tafel duiken.
Een situatie waarin veel honden in meer of mindere mate spanning ervaren is de komst van bezoek. Al van kleins af aan ervaren honden de drukte rondom bezoek. De bel als vooraankondiging van onrust op de plek waar je je veilig voelt. Goedbedoelde knuffels van vreemde mensen en hoge stemmen. De pup weet zich met de aandacht van het bezoek geen raad en wordt onrustig en bijterig ten gevolge van de verhoogde spanning. Hoe harder de beet, des te hoger de stress. Helaas wordt ongewenst gedrag bij bezoek vaak afgestraft met als gevolg dat het stressniveau verder stijgt en er een negatieve associatie ontstaat met bel en bezoek. Blaffen, opgewonden gedrag, dingen in de bek dragen, opspringen, plassen, snappen, bijten, omklemmen en rijden, likken en rondjes draaien zijn voorbeelden van veelvoorkomend gedrag bij de komst van bezoek.
Een pantoffel of schoen in de bek nemen wordt door mensen leuk gevonden, maar de hond probeert op die manier om te gaan met de spanning. Bijten kan stress-bijten zijn, iets dat je veel ziet bij puppy’s en jonge honden, maar kan ook een heel ander soort bijten zijn, namelijk om de dreiging af te wenden. Als een hond plast als er bezoek komt, wordt vaak gezegd dat het ‘vreugdeplasjes’ zijn. Maar plassen in deze context betekent altijd een verhoogde spanning: als adrenaline stijgt, gaan de nieren harder werker. Net al bij ons als wij vlak voor een examen eerst nog even moeten plassen. Ook blaffen is een teken van verhoogde spanning. Dat kan van blijdschap of opwinding zijn, maar ook vanuit negatieve spanning. Bijvoorbeeld als de hond probeert de afstand tussen hemzelf en degene die hij bedreigend vindt te vergroten. De reden van het blaffen is te horen aan toonhoogte en patroon van het blaffen. Rijden wordt heel vaak bestraft, maar is een ernstig stress-signaal. Samen met het stresshormoon adrenaline stijgt het seksueel hormoon. In het lichaam gebeurt dus heel veel als de spanning stijgt.
Een aantal veelvoorkomende stress-symptomen, naast de hierboven genoemde, zijn: rusteloosheid; overgevoeligheid voor geluid en/of bewegingen; gespannen spieren; staart najagen; diarree; vernielen; kwijlen; erectie; schuim in mondhoeken; alert slapen; verandering van de kleur van de ogen en omhoog staande haren op de rug. Ook bij honden die de hele tijd bezig zijn en steeds contact willen hebben, speelt stress een rol. Voorts is bijten in riem, broekspijpen of handen een teken dat het stressniveau snel stijgt. Hard tegen een andere hond of mens aanlopen; schaduwen najagen; snel opgewonden zijn; waakgedrag; niet kunnen concentreren; niet kunnen luisteren; zweetvoetjes; een harde beet; mentale vermoeidheid; geen contact kunnen maken; niet eten of juist teveel; haarverlies; rijden op andere honden, mensen of een kussen; een snelle kwispel van de staart; beven; krabben en vernielen horen ook in de rij van stress-signalen thuis.
Door middel van veel van de bovenstaande gedragingen probeert een hond zijn stress kwijt te raken. Dat kan ook door een voortdurende herhaling van hetzelfde gedrag. We kennen allemaal de tijger of ijsbeer in de dierentuin die heen en weer loopt langs de tralies. Een herhaling van bewegingen stimuleert de aanmaak van endorfine die ook al getriggerd is door pijn en stress. Dit stofje verdooft de pijn en verlaagt het stressniveau. Bij honden zie je bijvoorbeeld het voortdurend likken van zichzelf of van een glad voorwerp of het sabbelen op een deken. Een schrijnend voorbeeld is de hond die alleen al bij het zien van de stroomband zijn flosstouw in de bek nam om er in ritmische bewegingen op te sabbelen. Op die manier probeerde deze hond de enorme stress die ontstond bij het zien van de stroomband te beheersen.
Honden kunnen in stressvolle situaties juist ook rustig gedrag vertonen, waardoor de indruk kan ontstaan dat zij ermee overweg kunnen. Als een drukke omgeving door een hond als bedreigend wordt ervaren, kan de hond zich hiervoor afsluiten (hond kan gaan staren en bevriezen). Naderhand kunnen er door het opgelopen stressniveau wel reacties te zien zijn.
Gezondheidsproblemen die kunnen samenhangen met stress zijn onder meer de al eerder genoemde infecties in oren en blaas; hartproblemen; allergieën; voeding-gerelateerde problemen; verlies van pigment in de neus of een droge brokkelige neus; hoofdpijn (de hond houdt vaak de kop tussen de poten); oorproblemen, zoals vieze oren, stinkende oren of mijten; epileptische aanvallen (kan gerelateerd zijn aan hebben van een obsessie voor dingen, bijvoorbeeld vliegen); brokkelige nagels; prostaatproblemen en huidproblemen, zoals kale, kapotte plekken.
Deze honden moeten ver over hun grenzen gaan: de wijd geopende bek, de lange tong, het schuim en de bellen zijn tekenen van een hoog stressniveau.
Het hijgen, de naar achteren getrokken lippen met de rimpels om de mondhoeken wijzen op stress bij deze hond.
